Αν ο Μπους διάβαζε Θουκυδίδη...

Δέκα σημεία στα οποία ο πόλεμος στο Ιράκ μοιάζει με τη Σικελική Εκστρατεία

Γράφει ο: Ρούσσος Βρανάς

Η σύγκριση με το Βιετνάμ δεν αρκεί, λέει ο Μπρεντ Ρανάλι, ιστορικός του Χάρβαρντ. Αν ανατρέξουμε στο 415 π.Χ., θα διαπιστώσουμε πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Και τα λάθη των ηγετών επίσης.

Άραγε η Ιστορία επαναλαμβάνεται; Αν αυτό αληθεύει, όπως ισχυρίζονται μερικοί ιστορικοί, τότε ίσως είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε πιο πίσω από τον Πόλεμο του Βιετνάμ και να επιχειρήσουμε να συγκρίνουμε τον αμερικανικό πόλεμο κατά του Ιράκ με την αθηναϊκή εκστρατεία κατά της Σικελίας. Άλλωστε και οι δύο αυτές εκστρατείες είχαν για τους εμπνευστές τους τα ίδια ολέθρια αποτελέσματα.

Ο ιστορικός του Χάρβαρντ Μπρεντ Ρανάλι στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Globalist», κάνει δέκα σύντομους παραλληλισμούς του πολέμου των ΗΠΑ στο Ιράκ με την αθηναϊκή εκστρατεία κατά της Σικελίας το 415 π.Χ. την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου.

1. Τα ίδια κίνητρα

Και στις δύο περιπτώσεις, μια δημοκρατική υπερδύναμη έλαβε τη μοιραία απόφαση στη διάρκεια ενός πολέμου - κατά της Σπάρτης στην περίπτωση της Αθήνας, κατά της Αλ Κάιντα στην περίπτωση των ΗΠΑ - να ανοίξει και δεύτερο μέτωπο. Η Αθήνα ήθελε να συντρίψει τις ισχυρές Συρακούσες για να επεκταθεί στη Ν. Ιταλία και τη Β. Αφρική και οι ΗΠΑ ήθελαν να εγκαταστήσουν στο Ιράκ ένα φιλικό καθεστώς και να αποκτήσουν επιρροή στο ιρακινό πετρέλαιο.

2. Μονομερής δράση

Ο Θουκυδίδης αναφέρει σε έναν μακροσκελή κατάλογο όλους τους συμμάχους της Αθήνας σε εκείνη την εκστρατεία και λέει με δέος πως ποτέ άλλοτε δεν είχαν συμμαχήσει τόσα πολλά κράτη - πόλεις. Όμως εκείνος ο πόλεμος ήταν πόλεμος της Αθήνας, όπως ο πόλεμος στο Ιράκ είναι πόλεμος της Αμερικής.

3. Ανεπαρκής προετοιμασία

«Οι Αθηναίοι αποφάσισαν να πλεύσουν κατά της Σικελίας», έγραφε ο Θουκυδίδης, «χωρίς να γνωρίζουν το μέγεθός της και τον αριθμό των κατοίκων της και χωρίς να έχουν επίγνωση ότι ο πόλεμος που θα επιχειρούσαν δεν θα ήταν πολύ κατώτερος του πολέμου κατά των Σπαρτιατών». Η αμερικανική ηγεσία ήταν πεπεισμένη ότι ο πόλεμος στο Ιράκ θα ήταν «περίπατος».

4. Ο ανταρτοπόλεμος

Οι αντιαμερικανικές δυνάμεις στο Ιράκ κατέφυγαν στον ανταρτοπόλεμο, που μέχρι σήμερα κοστίζει καθημερινά δεκάδες ζωές. Και οι Συρακούσιοι άντεξαν σε μια μακροχρόνια πολιορκία, παρενοχλώντας με το ιππικό τους τούς Αθηναίους, όποτε εκείνοι αναζητούσαν να εφοδιαστούν με τρόφιμα και νερό.

5. Το πεδίο της μάχης

Για να απομονώσουν τις Συρακούσες, οι Αθηναίοι σήκωσαν ένα τείχος γύρω από την πόλη. Όμως, χωρίς εφεδρείες, όσο κρατούσε η πολιορκία τόσο πιο πολύ δυσκολεύονταν να το υπερασπιστούν. Μολονότι οι πόλεμοι είναι σήμερα κυρίως ηλεκτρονικοί, οι ΗΠΑ κατάλαβαν στο Ιράκ πόσο δύσκολο είναι μια στρατιωτική δύναμη να διεξαγάγει επιχειρήσεις σε μακρινή ήπειρο.

6. Η μάχη για τις «καρδιές του εχθρού»

Οι Αθηναίοι κατάφεραν να βρουν μερικούς τοπικούς συμμάχους, αλλά δεν ήταν αξιόπιστοι. Πληροφορίες για τα αθηναϊκά στρατιωτικά σχέδια έφταναν πάντα στα αυτιά των Συρακουσίων. Στο Ιράκ, κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης που υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ υποθάλπουν παραστρατιωτικές οργανώσεις που σπρώχνουν τη χώρα στον εμφύλιο πόλεμο.

7. Οι πραγματικοί εχθροί καραδοκούν

Βλέποντας ότι οι Αθηναίοι είχαν υπερεκτείνει τις δυνάμεις τους, η Σπάρτη έστειλε στρατό στο νησί και ανανέωσε τις επιθέσεις της στην Αθήνα, τρομοκρατώντας τα περίχωρα. Η Αλ Κάιντα βρήκε στο Ιράκ γόνιμο έδαφος για στρατολόγηση και επιθέσεις κατά των Αμερικανών, ενώ οι Ταλιμπάν εκμεταλλεύτηκαν τη δύσκολη θέση των ΗΠΑ για να ανανεώσουν τις επιθέσεις τους στο Αφγανιστάν.

8. Όταν οι φίλοι γίνονται εχθροί

Αναζητώντας συμμάχους, οι Αθηναίοι τρομοκράτησαν τους τοπικούς πληθυσμούς. Η αμερικανική ηγεσία έκανε τα στραβά μάτια - ή και ενθάρρυνε - την απάνθρωπη μεταχείριση κρατουμένων αμάχων, κάτι που τους έκανε να χάσουν τη μάχη στις καρδιές των Ιρακινών.

9. Η επιμονή να μην αποχωρήσουν

Ύστερα από μερικές απανωτές ήττες, ο Δημοσθένης πρότεινε στους Αθηναίους να αποχωρήσουν από τη Σικελία. Όμως ο στρατηγός Νικίας φάνηκε απρόθυμος, επικαλούμενος μια έκλειψη. Η χρονοτριβή υπήρξε καταστροφική. Οι Αθηναίοι υπέστησαν πανωλεθρία στη ναυμαχία των Συρακουσών. Οι Αμερικανoί δεν κινδυνεύουν από εξόντωση στο Ιράκ. Όμως, η αδυναμία να επιβληθούν υποσκάπτει την παγκόσμια ηγεμονία τους.

10. Όταν πέφτει το ηθικό

Μετά τη σικελική καταστροφή, συνέβη στους Αθηναίους κάτι ακόμη χειρότερο. Έχασαν την πίστη στους δημοκρατικούς θεσμούς τους ύστερα από μια ολιγαρχική εξέγερση. Έτσι και η Αμερική, λέει ο Μπρεντ Ρανάλι, κινδυνεύει να χάσει την ψυχή της με τα αστυνομικά μέτρα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας.

Δημοσιευμένο στα Νέα, στις 3-4/2/2007