Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3, κεφ. 74, 1-3

 

Διαλιπούσης δ᾽ ἡμέρας μάχη αὖθις γίγνεται καὶ νικᾷ ὁ δῆμος χωρίων τε ἰσχύι καὶ πλήθει προύχων· αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον.

Γενομένης δὲ τῆς τροπῆς περὶ δείλην ὀψίαν, δείσαντες οἱ ὀλίγοι μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ σφᾶς διαφθείρειεν, ἐμπιπρᾶσι τὰς οἰκίας τὰς ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς καὶ τὰς ξυνοικίας, ὅπως μὴ ᾖ ἔφοδος, φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας, ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι, εἰ ἄνεμος ἐπεγένετο τῇ φλογὶ ἐπίφορος ἐς αὐτήν.

Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν φυλακῇ ἦσαν· καὶ ἡ Κορινθία ναῦς τοῦ δήμου κεκρατηκότος ὑπεξανήγετο, καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.

 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Θουκυδίδου Ιστορίαι, Βιβλίο 3, κεφ. 82, 1-2.

 

Σ' αυτές τις ακρότητες έφτασε ο εμφύλιος πόλεμος και προκάλεσε μεγάλη εντύπωση, γιατί ήταν ο πρώτος που έγινε. Αργότερα μπορεί κανείς να πη ότι ολόκληρος ο Ελληνισμός συνταράχτηκε, γιατί παντού σημειώθηκαν εμφύλιοι σπαραγμοί. Οι δημοκρατικοί καλούσαν τους Αθηναίους να τους βοηθήσουν και οι ολιγαρχικοί τους Λακεδαιμονίους. Όσο διαρκούσε η ειρήνη δεν είχαν ούτε πρόφαση, αλλά ούτε την διάθεση να τους καλέσουν για βοήθεια. Με τον πόλεμο, όμως, καθεμιά από τις αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις μπορούσε εύκολα να βρη ευκαιρία να προκαλέση εξωτερική επέμβαση για να καταστρέψη τους αντιπάλους της και να ενισχυθή η ίδια για ν' ανατρέψη το πολίτευμα.

Οι εμφύλιες συγκρούσεις έφεραν μεγάλες κι αμέτρητες συμφορές στις πολιτείες, συμφορές που γίνονται και θα γίνωνται πάντα όσο δεν αλλάζει η φύση του ανθρώπου, συμφορές που μπορεί να είναι βαρύτερες ή ελαφρότερες κ’ έχουν διαφορετική μορφή ανάλογα με τις περιστάσεις. Σε καιρό ειρήνης και όταν ευημερή ο κόσμος και οι πολιτείες, οι άνθρωποι είναι ήρεμοι γιατί δεν τους πιέζουν ανάγκες φοβερές. Αλλ’ όταν έρθη ο πόλεμος που φέρνει στους ανθρώπους την καθημερινή στέρηση, γίνεται δάσκαλος της βίας κ’ ερεθίζει τα πνεύματα του πλήθους σύμφωνα με τις καταστάσεις που δημιουργεί.

 

Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 

Α. Γενομένης δὲ ... φυλακῇ ἦσαν: Να μεταφράσετε το απόσπασμα του παραπάνω πρωτότυπου κειμένου.

Μονάδες 30

Β. 1. α. Με βάση το πρωτότυπο κείμενο να γράψετε ποιοι αναδείχτηκαν νικητές στη μάχη μεταξύ των δημοκρατικών και ολιγαρχικών Κερκυραίων και ποιοι παράγοντες τους εξασφάλισαν τη νίκη. 

Μονάδες 10

Β. 1. β. Να καταγράψετε τις φράσεις με τις οποίες ο Θουκυδίδης προβάλλει τη συμβολή των γυναικών στην εμφύλια σύγκρουση των Κερκυραίων και να χαρακτηρίσετε τις γυναίκες αξιολογώντας το συγκεκριμένο ρόλο τους.

Μονάδες 10

Β. 2. Στο κείμενο από μετάφραση ο Θουκυδίδης χαρακτηρίζει τον πόλεμο «δάσκαλο της βίας». Ποια στοιχεία των δύο κειμένων (πρωτότυπου και μεταφρασμένου) επιβεβαιώνουν το χαρακτηρισμό αυτό; (Να αναφέρετε τουλάχιστον δύο από κάθε κείμενο).

Μονάδες 10

Β. 3. Να αναφέρετε τρία (3) τουλάχιστον στοιχεία της γλώσσας και του ύφους του Θουκυδίδη που εντοπίζετε στο πρωτότυπο κείμενο και να τα επιβεβαιώσετε με αντίστοιχα παραδείγματα μέσα από το κείμενο.

Μονάδες 10

Β. 4. α. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις να βρείτε από δύο ετυμολογικά συγγενείς λέξεις της Νέας Ελληνικής, (ουσιαστικά ή επίθετα), απλές ή σύνθετες:

βάλλουσαι, οἰκείας.

Μονάδες 4

Β. 4. β. Με ποιες λέξεις του αρχαίου κειμένου σχετίζονται ετυμολογικά οι παρακάτω λέξεις της Νέας Ελληνικής;

δημόσιος, καύσωνας, νηοπομπή, εύφλεκτος, εμβόλιμος, περιφορά.

Μονάδες 6

Β. 5. α. Να γραφεί η αντίστοιχη πτώση του άλλου αριθμού των παρακάτω ονομάτων:

αἱ γυναῖκες, τῷ κεράμῳ, ἡ ναῦς, πολλά (χρήματα), πλήθει

Μονάδες 5

Β. 5. β. Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται:

     γίγνεται: β΄ενικό πρόσωπο Προστακτικής Ενεστώτα

     κρατήσειεν: α΄πληθυντικό Οριστικής Παρατατικού στη φωνή που είναι

     ἐκινδύνευσε: Απαρέμφατο Παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται

     διαλιπούσης: β΄ πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής Μέλλοντα και Αορίστου στη φωνή που βρίσκεται.

Μονάδες 5

Β. 6. α. «μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν»: Να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση και να την προσδιορίσετε συντακτικώς (είδος, εισαγωγή, εκφορά και θέση).

Μονάδες 4

Β. 6. β. Να χαρακτηριστούν συντακτικώς οι παρακάτω υπογραμμισμένες λέξεις του πρωτότυπου κειμένου:

αἱ γυναῖκες, πολλά, ἐς τὴν ἤπειρον, τόν θόρυβον, δείσαντες, διαφθαρῆναι.

Μονάδες 6

 

Κολιούμπα Αικατερίνη, Πανώτα Δήμητρα, Φιλόλογοι ΓΕΛ Διδυμοτείχου