ΚΕΙΜΕΝΟ: Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια Β1, 1-3

Διττῆς δέ τῆς ἀρετῆς οὒσης, τῆς μέν διανοητικῆς τῆς δέ ἠθικῆς, ἡ μέν διανοητική τό πλεῖον ἐκ διδασκαλίας ἒχει καί τήν γένεσιν καί τήν αὒξησιν, διόπερ ἐμπειρίας δεῖται καί χρόνου, ἡ δ’ ἠθική ἐξ ἒθους περιγίνεται, ὃθεν καί τοὒνομα ἒσχηκε μικρόν παρεκκλῖνον ἀπό τοῦ ἒθους. ἐξ οὗ καί δῆλον ὃτι οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται οὐθέν γάρ τῶν φύσει ὂντων ἂλλως ἐθίζεται, οἷον ὁ λίθος φύσει κάτω φερόμενος οὐκ ἂν ἐθισθείη ἂνω φέρεσθαι, οὐδ’ ἂν μυριάκις αὐτόν ἐθίζῃ τις ἂνω ῥιπτῶν, οὐδέ τό πῦρ κάτω, οὑδ’ ἂλλο οὐδέν τῶν ἂλλως πεφυκότων ἂλλως ἂν ἐθισθείη. οὒτ’ ἂρα φύσει οὒτε παρά φύσιν ἐγγίνονται αἱ ἀρεταί, ἀλλά πεφυκόσι μέν ἡμῖν δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δέ διά τοῦ ἒθους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

 Α. Να μεταφράσετε το απόσπασμα «Διττῆς δέ τῆς ἀρετῆς ... ἂν ἐθισθείη».

                                                                           (μονάδες 10)

Β. Να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα:

Β1. Πόσα είναι τα είδη των αρετών και με ποιο τρόπο οι άνθρωποι τις αποκτούν;

                                                                          (μονάδες 15)

Β2. Ποια παραδείγματα χρησιμοποιεί ο Αριστοτέλης για να μας πείσει ότι οι ηθικές αρετές δεν υπάρχουν στους ανθρώπους από τη φύση;

                                                                         (μονάδες 15)

Β3. Πώς χαρακτήρισε ο Αριστοτέλης την Αθήνα, όταν υποχρεώθηκε να την εγκαταλείψει για πάντα;

                                                                       (μονάδες 10)

Β4. Να γράψετε ένα ομόρριζο ουσιαστικό για κάθε μια λέξη που σας δίνεται παρακάτω:

διδασκαλίας, γένεσιν, ἐθίζῃ, τελειουμένοις, παρεκκλῖνον, δῆλον, τοὒνομα, ἐμπειρίας, ῥιπτῶν, πεφυκότων.

                                                                       (μονάδες 10)

ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Λόγος, ΛΖ΄ 6-7

ὁρᾶτε τό ἲσον τῆς νομοθεσίας. εἷς ποιητής ἀνδρός καί γυναικός, εἷς χοῦς ἀμφότεροι, εἰκών μία, νόμος εἷς, θάνατος εἷς, ἀνάστασις μία. ὁμοίως ἐξ ἀνδρός καί γυναικός γεγόναμεν. ἓν χρέος παρά τῶν τέκνων τοῖς γονεῦσιν ὀφείλεται. πῶς οὖν σύ σωφροσύνην μέν ἀπαιτεῖς, οὐκ ἀντεισφέρεις δέ; πῶς ὁμότιμον σῶμα ὢν, ἀνίσως νομοθετεῖς; εἰ δέ τά χείρω σκοπεῖς. ἣμαρτεν ἡ γυνή, τοῦτο καί ὁ ἀδάμ. ἀμφότερους ὁ ὂφις ἠπάτησεν. οὐ τό μέν ἀσθενέστερον εὑρέθη, τό δέ ισχυρότερον. ἀλλά τά βελτίω λογίζῃ; ἀμφότερους σῴζει χριστός τοῖς πάθεσιν.

Γ. Να γράψετε τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.

                                                                (μονάδες 20)

Γ. 1. α. Να σχηματίσετε τους τύπους που σας ζητούνται παρακάτω:

νομοθεσίας: την αιτιατική του ενικού αριθμού

τοῖς πάθεσιν: γενική ενικού αριθμού

νόμος: δοτική πληθυντικού αριθμού

ἡ γυνή: κλητική ενικού αριθμού

ἀνδρός: κλητική ενικού αριθμού

                                                              (μονάδες 5)

Γ. 1. β. Να σχηματίσετε τους τύπους των ρημάτων που σας ζητούνται:

γεγόναμεν: το απαρέμφατο του παρακειμένου στην ενεργητική φωνή

ὢν: το απαρέμφατο του ενεστώτα

ὁρᾶτε: το απαρέμφατο του ενεστώτα ενεργητικής φωνής

νομοθετεῖς: το ίδιο πρόσωπο στον μέλλοντα

ἣμαρτεν: το απαρέμφατο του μέλλοντα

                                                               (μονάδες 5)

Γ. 2. α. «ἓν χρέος παρά των τέκνων τοῖς γονεῦσιν ὀφείλεται»: να γίνει συντακτική ανάλυση της παραπάνω πρότασης.

                                                                   (μονάδες 5)

Γ. 2. β. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις.

ἡ γυνή, τό ἲσον, ἀμφοτέρους, σύ, σωφροσύνην

                                                                  (μονάδες 5)

Μηλιάδου Αλεξάνδρα, Φιλόλογος Λ.Τ. Μεταξάδων