Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Ομήρου Οδύσσεια, Ραψωδία ζ, στίχοι 139-183
Πέρασε ωστόσο η ώρα κι έπρεπε [η Ναυσικά] 139
τον δρόμο πάλι να πάρει της επιστροφής προς το παλάτι,
να ξαναζέψει τα μουλάρια και να διπλώσει τα ωραία της ρούχα.
Τότε ακριβώς άλλα στοχάστηκε, τα μάτια λάμποντας, η θεά Αθήνα,
πώς θα ξυπνήσει ο Οδυσσέας, να δει την κόρη την πεντάμορφη,
που θα τον οδηγούσε προς την πόλη όπου και κατοικούν οι Φαίακες.
Καθώς λοιπόν τη σφαίρα ρίχνει η Ναυσικά σε μια από τις κοπέλες, 145
η κοπελιά ξαστόχησε,
κι έπεσε η μπάλα στα βαθιά νερά του ποταμού. Ύψωσαν τότε μια φωνή
μεγάλη, κι ο θείος Οδυσσέας ξυπνά. Ανασηκώθηκε και ταραγμένος
συλλογίστηκε στα φρένα και στον νου του:
«Αλίμονό μου! Σε ποιων ανθρώπων έφτασα πάλι τη χώρα; 150
είναι αλαζόνες, άγριοι κι άδικοι; ή μήπως τη φιλοξενία γνωρίζουν
κι ο νους τους σέβεται τα θεία;
Στ’ αυτιά μου ωστόσο χτύπησε μια κοριτσίστικη φωνή,
λες κι ήταν από κόρες Νύμφες
που, μένοντας ψηλά στα όρη, κατεβαίνουν 155
στις πηγές των ποταμών ή σε λιβάδια χλοερά.
Εκτός κι αν βρίσκομαι σε κάποιον τόπο
όπου μιλούν και μένουν άνθρωποι θνητοί.
Άλλο δεν έχω, μόνος μου πρέπει να δοκιμάσω, να δω τι τρέχει.»
Είπε κι από τα θάμνα του αναδύθηκε θείος ο Οδυσσέας, χώνει 160
το στιβαρό του χέρι σε σύδεντρο πυκνό και σπάζει
ένα κλαδί με φύλλα, τη γύμνια του να προστατέψει στ’ αντρικά του μέλη.
Και κίνησε σαν το περήφανο λιοντάρι που περιφέρεται στα όρη,
το δέρνει ο άνεμος και το μουσκεύει η μπόρα,
εκείνο όμως με τα μάτια φλογισμένα προχωρεί 165
ψάχνοντας για γελάδια, αρνιά κι ελάφια ανήμερα,
το σπρώχνει η πείνα στα κοπάδια, ακόμη και σε μάντρα φυλαγμένη,
παρόμοιος έμελλε κι ο Οδυσσέας να σμίξει με κόρες καλλιπλόκαμες,
έτσι όπως ήτανε γυμνός, γιατί τον πίεζε η ανάγκη.
Όμως του φάνηκε φριχτός, απ’την αλμύρα φαγωμένος. 170
Σκόρπισαν τότε πανικόβλητες, εδώ η μια
η άλλη αλλού, γυρεύοντας που να κρυφτούν στα υψώματα της όχθης.
Μόνο του Αλκίνοου η θυγατέρα παραμένει ακίνητη,
η Αθηνά της έδωσε το θάρρος της καρδιάς,
αυτή της πήρε την τρομάρα από τα μέλη. 175
Κι όμως απέναντί του στάθηκε αποφασισμένη,
ο Οδυσσέας διχογνώμησε. Την κόρη την πεντάμορφη
να την παρακαλέσει στα γόνατά της πέφτοντας
ή σε απόσταση και με μειλίχια λόγια να της ζητήσει, αν ήθελε,
την πόλη να του δείξει και να του δώσει ρούχα. 180
Κι όπως του συλλογίστηκε του φάνηκε καλύτερο
κρατώντας την απόσταση και με μειλίχια λόγια να την παρακαλέσει,
μήπως κι αν άγγιζε το γόνα της, η κόρη χολωθεί.
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1. Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις που σας δίνονται παρακάτω.
Οδύσσεια, δυο, Ιλιάδα, Ιλιάδα, Όμηρο, Οδύσσεια, Αοιδοί, κιθάρας, Οδυσσέας, φόρμιγγας, ραψωδοί, ραψωδός, Παναθήναια, ομηρικά, 6ο αιώνα π.Χ, Πεισίστρατο, Αθήνα.
Τα ομηρικά έπη είναι……….. . Το ένα είναι η ……………..και το άλλο η ………………….Γράφτηκαν από τον …………………….Η ……………….έχει κεντρικό θέμα τον Αχιλλέα, ενώ η …………………. τον …………………….Οι πρώτοι ποιητές ονομάζονταν…………………και τραγουδούσαν με τη συνοδεία……………./ …………………. Στη συνέχεια πήραν το όνομα ………………….. Ο Όμηρος ήταν …………………Τα …………………έπη καταγράφηκαν επίσημα τον……………….στην …………………….από τον τύραννο ……………………και οι ραψωδοί ήταν υποχρεωμένοι να τα απαγγέλουν στα …………………………
(μονάδες 4)
2. Να γράψετε την περίληψη της ενότητας που σας δίνεται.
(μονάδες 4)
3. α. Να χωρίσετε το κείμενο που σας δίνεται σε ενότητες και να δώσετε σε κάθε μια από έναν πλαγιότιτλο.
(μονάδες 3)
β. Στους στίχους 163-169 υπάρχει μια παρομοίωση. Τι είδους παρομοιώση είναι; Να την αναλύσετε.
(μονάδες 3)
4. α. Να χαρακτηρίσετε από το απόσπασμα που σας δίνεται τη Ναυσικά και τον Οδυσσέα. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και επίθετα μέσα από το κείμενο.
(μονάδες 3)
β. Με βάση την ενότητα που σας δίνεται να σχολιάσετε τη θέση της γυναίκας την εποχή που περιγράφει ο Όμηρος.
(μονάδες 3)
Μηλιάδου Αλεξάνδρα, Φιλόλογος Γυμνασίου Μεταξάδων