ΚΕΙΜΕΝΟ: Σοφοκλέους, Αντιγόνη στ. 473-490

Κρέων

ἀλλ᾽ ἴσθι τοι τὰ σκλήρ᾽ ἄγαν φρονήματα

πίπτειν μάλιστα, καὶ τὸν ἐγκρατέστατον

σίδηρον ὀπτὸν ἐκ πυρὸς περισκελῆ                      475

θραυσθέντα καὶ ῥαγέντα πλεῖστ᾽ ἂν εἰσίδοις·

σμικρῷ χαλινῷ δ᾽ οἶδα τοὺς θυμουμένους

ἵππους καταρτυθέντας· οὐ γὰρ ἐκπέλει

φρονεῖν μέγ᾽ ὅστις δοῦλός ἐστι τῶν πέλας.

αὕτη δ᾽ ὑβρίζειν μὲν τότ᾽ ἐξηπίστατο,                  480

νόμους ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους·

ὕβρις δ᾽, ἐπεὶ δέδρακεν, ἥδε δευτέρα,

τούτοις ἐπαυχεῖν καὶ δεδρακυῖαν γελᾶν.

ἦ νῦν ἐγὼ μὲν οὐκ ἀνήρ, αὕτη δ᾽ ἀνήρ,

εἰ ταῦτ᾽ ἀνατὶ τῇδε κείσεται κράτη.                      485

ἀλλ᾽ εἴτ᾽ ἀδελφῆς εἴθ᾽ ὁμαιμονεστέρα

τοῦ παντὸς ἡμῖν Ζηνὸς ἑρκείου κυρεῖ,

αὐτή τε χἠ ξύναιμος οὐκ ἀλύξετον

μόρου κακίστου· καὶ γὰρ οὖν κείνην ἴσον

ἐπαιτιῶμαι τοῦδε βουλεῦσαι τάφου.                      490

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας το απόσπασμα του κειμένου: «ἀλλ᾽ ἴσθι τοι ... ὑπερβαίνουσα τοὺς προκειμένους».

                                                                                               Μονάδες 30

Β. 1. α. Πώς παρουσιάζεται το ήθος του Κρέοντα από τις απόψεις που εκφράζει στο παραπάνω κείμενο;

Μονάδες 10

Β. 1. β. Ποια αντιστοιχία με την Αντιγόνη έχουν οι παρομοιώσεις που χρησιμοποιεί ο Κρέων;

Μονάδες 10

Β. 2. Στο μεταφρασμένο κείμενο, που ακολουθεί, να εξηγήσετε γιατί ο Κρέοντας εκφράζει την έκπληξή του στο στίχο 403 για το δράστη της ταφής;  

ΦΥ. Αυτή 'ναι εκείνη που σκάρωσε τη δουλειά·

την πιάσαμε να θάβει· μα πού 'ναι ο Κρέοντας;  

(Μπαίνει ο Κρέοντας)  

ΧΟ. Να τος, απ' το παλάτι πάνω στην ώρα βγαίνει.  

ΚΡ. Τι συμβαίνει; Τι πέτυχα πάνω στην ώρα;  

ΦΥ. Βασιλιά, δεν πρέπει πια κανείς να παίρνει όρκο·

στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα.

Κι εγώ ορκίστηκα να μην ξαναπατήσω πόδι,                           390

όταν με κοψοχόλιασες με τις φοβέρες σου.

Όμως η ξαφνική κι ανέλπιστη χαρά

απ' όλες τις χαρές έχει περίσσια γλύκα.

Εδώ 'μαι πάλι - κι ας ορκίστηκα - 

σου φέρνω το κορίτσι που πιάστηκε                                 

τον τάφο να στολίζει. Εδώ δεν μπήκε κλήρος·

δικά μου τα βρετίκια και άλλου κανενός.

Και τώρα, βασιλιά μου, πάρ' τη γι' ανάκριση·

ξεψάχνισε μονάχος σου και βρες τα· δίκιο είναι

εγώ να φύγω λεύτερος και δίχως ρετσινιά.                               400

ΚΡ. Κι αυτή που κουβαλάς πότε και πώς την έπιασες;  

ΦΥ. Έθαβε τον νεκρό· αυτό είν' όλο.  

ΚΡ. Είσαι με τα σωστά σου; ξέρεις καλά τις λες;  

ΦΥ. Να θάβει την είδα τον νεκρό που αποκήρυξες·  

μιλάω τάχα καθαρά και ξάστερα;

Μονάδες 10

Β. 3. Ποιες ήταν οι καινοτομίες που επέφερε στην τραγωδία ο Σοφοκλής;

Μονάδες 10

Β. 4. ῥαγέντα, ἐξηπίστατο, ἐπαυχεῖν, δέδρακεν, ὁμαιμονεστέρα: Να γράψετε στα νέα ελληνικά από ένα ομόρριζο των παραπάνω λέξεων.

Μονάδες 10

Β. 5. α. Να συμπληρώσετε του ζητούμενους τύπους (οι αντωνυμίες να γραφούν στον αριθμό, το γένος ή το πρόσωπο που η καθεμία βρίσκεται).

Β. 5. β. θραυσθέντα: Να γράψετε το β΄ πρόσωπο του ενικού και πληθυντικού αριθμού της οριστικής, ευκτικής και προστακτικής του ίδιου χρόνου και της ίδιας φωνής που βρίσκεται ο ρηματικός τύπος.

Μονάδες 10

Β. 6. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

περισκελῆ, ῥαγέντα, δοῦλος, νόμους ὑβρίζειν.

Μονάδες 10

Κούζας Ιωάννης